Uyku Apnesi (OSAS) Nedir? Belirtileri ve Modern Tedavi Yaklaşımları

Uyku, vücudun kendini yenilediği ve zihinsel fonksiyonların düzenlendiği hayati bir süreçtir. Ancak pek çok kişi, gece boyunca nefesinin defalarca durduğundan habersiz, sabahları yorgun bir şekilde güne başlamaktadır. Uzm. Dr. Sezen Sabancı Küçükaltun, Göğüs Hastalıkları uzmanı olarak Obstrüktif Uyku Apne Sendromu (OSAS) tanısı ve tedavisi süreçlerinde modern tıbbi yöntemlerle hastalarına rehberlik etmektedir.

Uyku Apnesi (OSAS) Nedir?

Uyku apnesi, uyku sırasında solunumun 10 saniye ve üzerinde, tekrarlayan aralıklarla durması veya azalmasıdır. "Obstrüktif" (tıkayıcı) tipte olan OSAS, üst hava yolundaki kasların gevşemesi ve dilin geriye kaçması gibi fiziksel nedenlerle havanın akciğerlere ulaşamaması durumudur. Bu esnada kandaki oksijen seviyesi kritik düzeylere düşer ve beyin, hayati organları korumak için vücudu kısa süreliğine uyandırarak solunumu tekrar başlatır.

Uyku Apnesinin Temel Belirtileri

Bu hastalık sinsi ilerler ve hasta genellikle uykuda olduğu için durumu fark edemez. En belirgin semptomlar şunlardır:

• Horlama: Özellikle sırt üstü yatarken artan, boğulma sesiyle bölünen gürültülü horlama.

• Tanıklı Apne: Hastanın eşi veya yakınları tarafından fark edilen nefes durma anları.

• Gündüz Aşırı Uyku Hali (Somnolans): Toplantılarda, araç başında veya kitap okurken kontrol edilemeyen uyku isteği.

• Sabah Baş Ağrıları: Beynin gece boyunca yeterli oksijen alamamasından kaynaklanan ağrılar.

• Psikolojik Etkiler: Unutkanlık, sinirlilik, konsantrasyon bozukluğu ve depresif ruh hali.

Tedavi Edilmeyen Uyku Apnesinin Riskleri

Uzm. Dr. Sezen Sabancı Küçükaltun, uyku apnesinin sadece bir uyku sorunu değil, sistemik bir hastalık olduğunu vurgulamaktadır. Tedavi edilmediğinde; hipertansiyon, kalp yetmezliği, ritim bozuklukları, inme (felç) ve tip 2 diyabet riskini önemli ölçüde artırır. Ayrıca gün içindeki dikkat dağınıklığı, trafik ve iş kazalarına davetiye çıkarır.

Tanı: Polisomnografi (Uyku Testi)

Uyku apnesi tanısında en güvenilir yöntem Polisomnografi testidir. Bu testte hasta, özel donanımlı bir odada uyurken; beyin dalgaları, göz hareketleri, kas aktivitesi, kalp hızı ve en önemlisi solunum eforu kayıt altına alınır. Uzm. Dr. Sezen Sabancı Küçükaltun, bu verileri analiz ederek apnenin derecesini (hafif, orta, ağır) belirler ve kişiye özel tedavi planını hazırlar.

Tedavi Seçenekleri

• PAP (Pozitif Hava Basıncı) Tedavisi: Altın standarttır. CPAP veya BPAP cihazları, uyku sırasında hava yoluna sürekli basınçlı hava vererek tıkanmayı engeller.

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo verme, alkol ve sigaradan uzak durma, yan yatış pozisyonunu benimseme.

• Cerrahi Müdahale: Eğer fiziksel bir darlık (büyük bademcik, burun kemiği eğriliği vb.) söz konusuysa cerrahi seçenekler değerlendirilebilir.